ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ႀကီး ေအာက္မွ ဆံေတာ္တြင္း
ကၽြႏ္ုပ္ (က်ီးမႏိုးတင္ဝင္း) ႏွင့္ ကၽြႏ္ုပ္မိတ္ေဆြႀကီး ဦးေရႊသိန္းတို႔သည္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးႏွင့္ ခပ္လွမ္းလွမ္းတြင္ရွိေသာ လမ္းေဘးလက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေလးတဆို္င္တြင္ လက္ဖက္ရည္ေသာက္ကာ စကားစျမည္ေျပာရင္း ဦးေရႊသိန္း-က
“ေရႊတိဂံုဘုရားႀကီးေအာက္တည့္တည့္မွာ လိုဏ္ဂူႀကီး အႀကီးႀကီးနဲ႔ ေရေတြရွိတယ္။ အဲဒီေရေတြက ပင္လယ္ေရ အတက္အက်နဲ႔ ဆက္ေနတယ္။ ေရျပင္ေပၚမွာလဲ ဌာပနာေတြတင္ထားတဲ့ ကရဝိက္ေရႊေလွ ရွိတယ္ဗ်”ဟု ေျပာ၏။
(က်ီး)...ဟုတ္ပါ့မလား ဆရာရယ္.. မယံုႏိုင္စရာဘဲ။ မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔သူ ရွိလို႔လား၊ ဒီအေၾကာင္းက ဒ႑ာရီလိုလို ပံုျပင္လိုလို ေျပာေနၾကတာမဟုတ္လား။
ဦးေရႊသိန္းက-ပံုျပင္လဲ မဟုတ္ဘူး၊ ဒ႑ာရီလည္း မဟုတ္ဘူး၊ တကယ့္ကုိ မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္-ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္လံုလံုနဲ႔ျပရင္ ယံုမွာလား-ဟု ေျပာ၏။
က်ီး...“သက္ေသအေထာက္အထားနဲ႔ျပရင္ ယံုတာေပါ့ ဆရာ၊ ဘယ္ေလာက္ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားလဲ”ဟု အေလာတႀကီး ေမးလိုက္၏။
ကိုက်ီးမႏိုးကေတာ့ ရဲအရာရွိပီပီ ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ ဘာေတြနဲ႔ အတိအက်ေမးေနျပန္ျပီ၊ ဒီလိုဗ်...ကၽြန္ေတာ့္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀-နီးပါးက ေၾကးမံုသတင္းစာ တေစာင္ရွိတယ္။ အဲဒီသတင္းစာထဲမွာ ေရႊတိဂံုဘုရားေအာက္က လိုဏ္ဂူထဲေရာက္ျပီး လိုဏ္ဂူထဲက ေရေပၚမွာ ဆံေတာ္ေတြ ဌာပနာထားတဲ့ ေရႊေလွႀကီးကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔ခဲ့ရသူ လူအေၾကာင္း ဓာတ္ပံုအေထာက္အထားေတြနဲ႔ ပါတယ္ဗ်။
ဟင္-ဟုတ္လား
ဟုတ္တယ္ဆရာေရ...ေနာက္ေန႔က် အဲဒီသတင္းစာကို ယူလာျပမယ္၊
ဤသို႔ျဖင့္ ကၽြႏ္ုပ္၏မိတ္ေဆြႀကီး ဦးေရႊသိန္းသည္ ေနာက္တေန႔တြင္ လြန္စြာမွ ေဟာင္းႏြမ္းေနျပီး လြန္စြာမွ ေဆြးျမည့္ေနျပီျဖစ္ေသာ ေၾကးမံုသတင္းစာတေစာင္အား ေပး၍ ကၽြႏ္ုပ္လည္း ခ်က္ခ်င္းပင္ သတင္းစာအားယူ၍ ၾကည့္လိုက္ရာ---
(၁၃၂၉)ခု တေပါင္းလဆန္း ၁၅-ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔၊ (13.3.68)၊ (၁၃၄၂)ခု ရက္စြဲမ်ား ေရးထားေသာ
ေၾကးမံုသတင္းစာအား ေခါင္းစီးဒီဇိုင္းအနီေရာင္ျဖင့္ ေတြ႔လိုက္ရ၏။
(မွတ္ခ်က္။ ။ သတင္းစာေပၚရွိ ရက္စြဲမ်ားမွာ မူရင္းသတ္ပံုအတိုင္း ကူးယူေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္၏)
သတင္းစာ၏ မ်က္ႏွာဖံုးစာမ်က္ႏွာတြင္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီး၏ ဓာတ္ပံုႏွင့္အတူ-
ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးေအာက္မွ အံ႔မခန္း ဆံေတာ္တြင္း ဗိသုကာလက္ရာမ်ား ရင္သပ္ရႈေမာဖြယ္ ဆန္းၾကယ္လွ၊ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၆၀-ေက်ာ္က ဝင္ေရာက္ခဲ့ဖူးသူက ေဂါပက အဖြဲ႔သို႔တင္ျပျခင္း...ဟူေသာ စာသားမ်ားကို ေတြ႔လိုက္ရ၏။ သတင္းႏွင့္အတူ ဌာပနာတိုက္အတြင္းသို႔ ဆင္းလာခဲ့ဖူးသူ၏ ဓာတ္ပံုကိုလည္း ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔လိုက္ရျပန္၏။
ထိုသတင္းအား ဖတ္ျပီး လြန္စြာမွ အံ႔ၾသသြားကာ ဤအေၾကာင္းအရာအား မသိရွိေသးသူမ်ား၊ ဗဟုသုတ ရွာေဖြလိုသူမ်ားအား သိေစလိုေသာေစတနာျဖင့္ သတင္းအား မိတၱဴကူးယူျခင္း၊ ဓာတ္ပံုမ်ားအား မိတၱဴ ကူးယူျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ သတင္းစာထဲတြင္ ေတြ႔ရသည့္ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုမ်ားအတိုင္း တလံုးမက်န္ေအာင္ ဂရုစိုက္ျပီး စနစ္တက်ကူးယူ၍ မဂၢဇင္းတိုက္သို႔ မေႏွးအျမန္ ေရးပို႔လိုက္ရေပသတည္း။
ရန္ကုန္၊ မတ္လ (၁၂) ---
ေလးဆူဓာတ္ပံု ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီး၏ေအာက္ ေပ ၆၀-ခန္႔တြင္ ဆံေတာ္တြင္း ဌာပနာတိုက္ႀကီး ရွိသည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ဆံေတာ္ျမတ္မ်ားသည္ ကရဝိက္ေရႊေလွေပၚတြင္ ကိန္းဝပ္လ်က္ရွိသည္။ ဆံေတာ္တို႔ ကိန္းဝပ္ရာ ဌာပနာတိုက္သည္ ဗိသုကာလက္ရာအားျဖင့္ အံ႔မခန္း ဆန္းၾကယ္လွသည္ဟု ဆံေတာ္ဌာပနာတိုက္သို႔ ဝင္ေရာက္ခဲ့ဖူးသည္ဆိုသူ အာေမးနီးယားလူမ်ိဳး မစၥတာဒီ အက္စအပရေမ (၇၃)ႏွစ္က ယေန႔ ေၾကးမံုႏွင့္ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ေျပာျပလိုက္သည္။
ႏွစ္ ၆၀-ေက်ာ္---
မစၥတာအပရေမသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀-ေက်ာ္ (၁၉၀၄)ခုႏွစ္က ဆံေတာ္ကိန္းဝပ္ရာ ဌာပနာတိုက္ အတြင္းသို႔ ဆင္းသက္ၾကည့္ရႈဖူးျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။
ေဂါပက---
မစၥတာအပရေမက ေရႊတိဂံုေစတီ ဌာပနာတိုက္ တည္ေဆာက္ထားပံုကို ပံုစံဆြဲကာ ေရႊတိဂံုေဂါပကအဖြဲ႔သို႔ တင္ျပထားရာ ေဂါပကအဖြဲ႔ဝင္မ်ားကလည္း မစၥတာအပရေမကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းျပီး ထိုေနရာကို လိုက္လံျပသေစသည္။
ဌာပနာတိုက္လိုဏ္ဂူမွာ ေရႊတိဂံုရင္ျပင္ေတာ္ တနဂၤေႏြေထာင့္ရွိ ဆုေတာင္းျပည့္ဘုရားနဲ႔ ဆုေတာင္းျပည့္ တန္ေဆာင္းေနရာတြင္ ရွိသည္ဆိုေသာ္လည္း ေနာက္တိုးတန္ေဆာင္းႏွင့္ ဘုရားမ်ား ထပ္မံမြမ္းမံျပင္ဆင္ ထားမႈေၾကာင့္ အတိအက် ျပသႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ ဆုေတာင္းျပည့္ေစတီ၏ လိုဏ္ဂူေအာက္တြင္ရွိမည္ဟုသာ ခန္႔မွန္းညႊန္ျပသြားႏိုင္သည္ဆို၏။
ေသာ့ခတ္---
အထူးအဆန္း ျမင္ေတြ႔လိုသူမ်ား၊ မသမာသူမ်ား ေႏွာင့္ယွက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေစရန္ ဆုေတာင္းျပည့္ ေစတီ လိုဏ္ဝကို ေဂါပကအဖြဲ႔က သံတံခါးပိတ္ ေသာ့ခတ္ထားလိုက္ျပီး မစၥတာအပရေမ၏ တင္ျပခ်က္မ်ားကို
ေလ့လာစူးစမ္းလ်က္ ရွိ္သည္ဟု သိရသည္။
ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္---
မစၥတာအပရေမကို ယေန႔ေၾကးမံုက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းရာတြင္ (၁၉၀၄)ခုႏွစ္၊ မိမိအသက္ ခုနစ္ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ ဘေမႊး၊ ဘႏွစ္၊ ဘေအး၊ ေမာင္ခ်စ္ ဆိုသူတို႔ႏွင့္အတူ ေရႊတိဂံုဘုရားသို႔ သြားေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္။
ရေသ့ႀကီး---
ေရႊတိဂံုရင္ျပင္ေတာ္၏ အေရွ႔ေျမာက္ေထာင့္ (တနဂၤေႏြေထာင့္) ရွိ ဌာပနာတိုက္အဝသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ရေသ့ႀကီးတပါးကိုေတြ႔၍ ခ်ဥ္းကပ္ေတာင္းပန္ျပီး ဌာပနာတိုက္ထဲသို႔ ဆင္းခဲ့ၾကပါသည္။
ေယာဂီေတြ႔---
ရေသ့ႀကီး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ဌာပနာတိုက္ထဲသို႔ ဆင္းသြားရာတြင္ လမ္းတေလွ်ာက္လံုး ေယာဂီဝတ္ႏွင့္ နီဝါေရာင္ဝတ္ပုဂၢိဳလ္ (၇)ဦးကို (၈)ေပ, (၉)ေပျခား တေယာက္က်စီ ေတြ႔ရပါသည္။
(၃၆)ခန္း---
ဌာပနာတိုက္ေအာက္ပိုင္းတြင္ ေလွကားထစ္မ်ား ထပ္မံေတြ႔ရပါသည္။ ပတ္ပတ္လည္၌ အခန္း (၃၆)ခန္းဖြဲ႔လ်က္ အုတ္မ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားပါသည္။ အလယ္တိုင္မရွိဘဲ ခံ႔ညားစြာ အခိုင္အမာတည္ေဆာက္ထားသည္။
ေရတြင္း---
အခန္း ၃၆-ခန္း၏ အလယ္ဗဟိုတြင္ (၁၀)ေပပတ္လည္ခန္႔ရွိ ေရတြင္းတတြင္း ရွိပါသည္။ ထိုေရတြင္းသည္ ပင္လယ္ေရအတက္အက်အလိုက္ ေရအနိမ့္အျမင့္ ျဖစ္ေပၚပါသည္။
ကရဝိက္ေလွ---
ထိုေရတြင္းထဲ၌ အလ်ား ၆-ေပခြဲခန္႔ရွိ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားျဖင့္ စီျခယ္ထားေသာ ကရဝိက္ေလွတစင္းကို ေတြ႔ရပါသည္။ ထိုေလွသည္ ဒီေရအတက္အက်အလိုက္ ေရတြင္းထဲ၌ အနိမ့္အျမင့္ လႈပ္ရွားေနပါသည္။ ထိုေလွသည္ ထိုေခတ္ကာလ၌ တန္ဖိုးအရပင္ ေလးသိန္းထက္မနည္း တန္မည္ဟု ခန္႔မွန္းရေၾကာင္း လူႀကီးသူမမ်ား ေျပာၾကားခဲ့သည္ကို ၾကားခဲ့ရပါသည္။ ထိုကရဝိက္ေရႊေလွေပၚတြင္ ဆံေတာ္မ်ားဟု ယူဆရေသာ ဌာပနာမ်ား ကိန္းဝပ္လ်က္ရွိသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ ပဝါလႊမ္းထား၍ ဆံေတာ္ဟု အတိအက်မေျပာႏိုင္ပါ။
လင္းထိန္---
ဌာပနာတိုက္၏ ထူးျခားခ်က္မွာ တခန္းလံုးလင္းေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ တခုေသာအလင္းေရာင္သည္ ခ်ိန္ခါမေရြး ေရႊေလွေပၚသို႔ ထိုးစိုက္က်ေရာက္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤမွ် ထုထည္ႀကီးမားေသာ ေစတီအေဆာက္အအံုႀကီးကိုပင္ ပင္မအလယ္တိုင္မပါ၊ သံရက္မ, မရွိဘဲ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခဲမ်ားျဖင့္သာ တည္ေဆာက္ျပီး ပင္လယ္ေရ ဝင္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ႏွင့္ အလင္းေရာင္ယူထားပံုမွာ ေရွးဗိသုကာမ်ား၏ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ အံ႔မခန္းလက္ရာျဖစ္ပါသည္။
သုေတသန---
ထိမွ် ခမ္းနားဆန္းၾကယ္ေသာ ဌာပနာတိုက္ကို မိမိကိုယ္ေတြ႔ ျမင္ခဲ့ရျခင္းေၾကာင့္ ေႏွာင္းလူမ်ား သုေတသနျပဳႏိုင္ေစရန္ မေသမီ ေဖာ္ထုတ္ေျပာၾကားလိုေသာဆႏၵ ေပၚခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဂါပကအဖြဲ႔ကို တင္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္ဟု ေျပာျပလိုက္သည္။
ဇာတိ---
မစၥတာဒီအက္စ္ အပရေမသည္ လြစၥလမ္း (ယခု ဆိပ္ကမ္းသာလမ္း)အမွတ္ ၂၅-တြင္ (၁၈၉၅)ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ မိဘမ်ားမွာ မစၥတာအက္စ္ အပရေမ ႏွင့္ မစၥက္ရိုစ္လူကပ္စ္ တို႔ျဖစ္သည္။
မိသားစု---
မက္သဒစ္ေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး (၁၉၁၃)ခုႏွစ္တြင္ ဘာလ္သာဇာကုမၸဏီသို႔ ဝင္ေရာက္ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး ေဒၚသိန္းေရႊ ဆိုသူႏွင့္အိမ္ေထာင္က်ျပီး သားသမီးငါးေယာက္ ထြန္းကားသည္။
ပန္းခ်ီဆြဲ---
ယခုအခါ သားသမီး ေျမးမ်ားႏွင့္အတူ နတ္စင္၊ ေဘာက္ေထာ္၊ (ဇ)ရပ္ကြက္၊ အမွတ္(၁၆၈)(ဃ)တြင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။ အားလပ္ခ်ိန္တြင္ ေရႊတိဂံုဌာပနာတိုက္ အေနအထားပံုကို ပန္းခ်ီေရးဆြဲလ်က္ရွိသည္ဟု သိရ၏။
က်ီးမႏိုးတင္ဝင္း (ေပါင္းတည္)
(ဂမၻီရ ၂၀၀၇-၁၂)
ကၽြႏ္ုပ္ (က်ီးမႏိုးတင္ဝင္း) ႏွင့္ ကၽြႏ္ုပ္မိတ္ေဆြႀကီး ဦးေရႊသိန္းတို႔သည္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးႏွင့္ ခပ္လွမ္းလွမ္းတြင္ရွိေသာ လမ္းေဘးလက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေလးတဆို္င္တြင္ လက္ဖက္ရည္ေသာက္ကာ စကားစျမည္ေျပာရင္း ဦးေရႊသိန္း-က
“ေရႊတိဂံုဘုရားႀကီးေအာက္တည့္တည့္မွာ လိုဏ္ဂူႀကီး အႀကီးႀကီးနဲ႔ ေရေတြရွိတယ္။ အဲဒီေရေတြက ပင္လယ္ေရ အတက္အက်နဲ႔ ဆက္ေနတယ္။ ေရျပင္ေပၚမွာလဲ ဌာပနာေတြတင္ထားတဲ့ ကရဝိက္ေရႊေလွ ရွိတယ္ဗ်”ဟု ေျပာ၏။
(က်ီး)...ဟုတ္ပါ့မလား ဆရာရယ္.. မယံုႏိုင္စရာဘဲ။ မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔သူ ရွိလို႔လား၊ ဒီအေၾကာင္းက ဒ႑ာရီလိုလို ပံုျပင္လိုလို ေျပာေနၾကတာမဟုတ္လား။
ဦးေရႊသိန္းက-ပံုျပင္လဲ မဟုတ္ဘူး၊ ဒ႑ာရီလည္း မဟုတ္ဘူး၊ တကယ့္ကုိ မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္-ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္လံုလံုနဲ႔ျပရင္ ယံုမွာလား-ဟု ေျပာ၏။
က်ီး...“သက္ေသအေထာက္အထားနဲ႔ျပရင္ ယံုတာေပါ့ ဆရာ၊ ဘယ္ေလာက္ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားလဲ”ဟု အေလာတႀကီး ေမးလိုက္၏။
ကိုက်ီးမႏိုးကေတာ့ ရဲအရာရွိပီပီ ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ ဘာေတြနဲ႔ အတိအက်ေမးေနျပန္ျပီ၊ ဒီလိုဗ်...ကၽြန္ေတာ့္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀-နီးပါးက ေၾကးမံုသတင္းစာ တေစာင္ရွိတယ္။ အဲဒီသတင္းစာထဲမွာ ေရႊတိဂံုဘုရားေအာက္က လိုဏ္ဂူထဲေရာက္ျပီး လိုဏ္ဂူထဲက ေရေပၚမွာ ဆံေတာ္ေတြ ဌာပနာထားတဲ့ ေရႊေလွႀကီးကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔ခဲ့ရသူ လူအေၾကာင္း ဓာတ္ပံုအေထာက္အထားေတြနဲ႔ ပါတယ္ဗ်။
ဟင္-ဟုတ္လား
ဟုတ္တယ္ဆရာေရ...ေနာက္ေန႔က် အဲဒီသတင္းစာကို ယူလာျပမယ္၊
ဤသို႔ျဖင့္ ကၽြႏ္ုပ္၏မိတ္ေဆြႀကီး ဦးေရႊသိန္းသည္ ေနာက္တေန႔တြင္ လြန္စြာမွ ေဟာင္းႏြမ္းေနျပီး လြန္စြာမွ ေဆြးျမည့္ေနျပီျဖစ္ေသာ ေၾကးမံုသတင္းစာတေစာင္အား ေပး၍ ကၽြႏ္ုပ္လည္း ခ်က္ခ်င္းပင္ သတင္းစာအားယူ၍ ၾကည့္လိုက္ရာ---
(၁၃၂၉)ခု တေပါင္းလဆန္း ၁၅-ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔၊ (13.3.68)၊ (၁၃၄၂)ခု ရက္စြဲမ်ား ေရးထားေသာ
ေၾကးမံုသတင္းစာအား ေခါင္းစီးဒီဇိုင္းအနီေရာင္ျဖင့္ ေတြ႔လိုက္ရ၏။
(မွတ္ခ်က္။ ။ သတင္းစာေပၚရွိ ရက္စြဲမ်ားမွာ မူရင္းသတ္ပံုအတိုင္း ကူးယူေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္၏)
သတင္းစာ၏ မ်က္ႏွာဖံုးစာမ်က္ႏွာတြင္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီး၏ ဓာတ္ပံုႏွင့္အတူ-
ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးေအာက္မွ အံ႔မခန္း ဆံေတာ္တြင္း ဗိသုကာလက္ရာမ်ား ရင္သပ္ရႈေမာဖြယ္ ဆန္းၾကယ္လွ၊ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၆၀-ေက်ာ္က ဝင္ေရာက္ခဲ့ဖူးသူက ေဂါပက အဖြဲ႔သို႔တင္ျပျခင္း...ဟူေသာ စာသားမ်ားကို ေတြ႔လိုက္ရ၏။ သတင္းႏွင့္အတူ ဌာပနာတိုက္အတြင္းသို႔ ဆင္းလာခဲ့ဖူးသူ၏ ဓာတ္ပံုကိုလည္း ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔လိုက္ရျပန္၏။
ထိုသတင္းအား ဖတ္ျပီး လြန္စြာမွ အံ႔ၾသသြားကာ ဤအေၾကာင္းအရာအား မသိရွိေသးသူမ်ား၊ ဗဟုသုတ ရွာေဖြလိုသူမ်ားအား သိေစလိုေသာေစတနာျဖင့္ သတင္းအား မိတၱဴကူးယူျခင္း၊ ဓာတ္ပံုမ်ားအား မိတၱဴ ကူးယူျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ သတင္းစာထဲတြင္ ေတြ႔ရသည့္ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုမ်ားအတိုင္း တလံုးမက်န္ေအာင္ ဂရုစိုက္ျပီး စနစ္တက်ကူးယူ၍ မဂၢဇင္းတိုက္သို႔ မေႏွးအျမန္ ေရးပို႔လိုက္ရေပသတည္း။
ရန္ကုန္၊ မတ္လ (၁၂) ---
ေလးဆူဓာတ္ပံု ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီး၏ေအာက္ ေပ ၆၀-ခန္႔တြင္ ဆံေတာ္တြင္း ဌာပနာတိုက္ႀကီး ရွိသည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ဆံေတာ္ျမတ္မ်ားသည္ ကရဝိက္ေရႊေလွေပၚတြင္ ကိန္းဝပ္လ်က္ရွိသည္။ ဆံေတာ္တို႔ ကိန္းဝပ္ရာ ဌာပနာတိုက္သည္ ဗိသုကာလက္ရာအားျဖင့္ အံ႔မခန္း ဆန္းၾကယ္လွသည္ဟု ဆံေတာ္ဌာပနာတိုက္သို႔ ဝင္ေရာက္ခဲ့ဖူးသည္ဆိုသူ အာေမးနီးယားလူမ်ိဳး မစၥတာဒီ အက္စအပရေမ (၇၃)ႏွစ္က ယေန႔ ေၾကးမံုႏွင့္ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ေျပာျပလိုက္သည္။
ႏွစ္ ၆၀-ေက်ာ္---
မစၥတာအပရေမသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀-ေက်ာ္ (၁၉၀၄)ခုႏွစ္က ဆံေတာ္ကိန္းဝပ္ရာ ဌာပနာတိုက္ အတြင္းသို႔ ဆင္းသက္ၾကည့္ရႈဖူးျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။
ေဂါပက---
မစၥတာအပရေမက ေရႊတိဂံုေစတီ ဌာပနာတိုက္ တည္ေဆာက္ထားပံုကို ပံုစံဆြဲကာ ေရႊတိဂံုေဂါပကအဖြဲ႔သို႔ တင္ျပထားရာ ေဂါပကအဖြဲ႔ဝင္မ်ားကလည္း မစၥတာအပရေမကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းျပီး ထိုေနရာကို လိုက္လံျပသေစသည္။
ဌာပနာတိုက္လိုဏ္ဂူမွာ ေရႊတိဂံုရင္ျပင္ေတာ္ တနဂၤေႏြေထာင့္ရွိ ဆုေတာင္းျပည့္ဘုရားနဲ႔ ဆုေတာင္းျပည့္ တန္ေဆာင္းေနရာတြင္ ရွိသည္ဆိုေသာ္လည္း ေနာက္တိုးတန္ေဆာင္းႏွင့္ ဘုရားမ်ား ထပ္မံမြမ္းမံျပင္ဆင္ ထားမႈေၾကာင့္ အတိအက် ျပသႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ ဆုေတာင္းျပည့္ေစတီ၏ လိုဏ္ဂူေအာက္တြင္ရွိမည္ဟုသာ ခန္႔မွန္းညႊန္ျပသြားႏိုင္သည္ဆို၏။
ေသာ့ခတ္---
အထူးအဆန္း ျမင္ေတြ႔လိုသူမ်ား၊ မသမာသူမ်ား ေႏွာင့္ယွက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေစရန္ ဆုေတာင္းျပည့္ ေစတီ လိုဏ္ဝကို ေဂါပကအဖြဲ႔က သံတံခါးပိတ္ ေသာ့ခတ္ထားလိုက္ျပီး မစၥတာအပရေမ၏ တင္ျပခ်က္မ်ားကို
ေလ့လာစူးစမ္းလ်က္ ရွိ္သည္ဟု သိရသည္။
ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္---
မစၥတာအပရေမကို ယေန႔ေၾကးမံုက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းရာတြင္ (၁၉၀၄)ခုႏွစ္၊ မိမိအသက္ ခုနစ္ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ ဘေမႊး၊ ဘႏွစ္၊ ဘေအး၊ ေမာင္ခ်စ္ ဆိုသူတို႔ႏွင့္အတူ ေရႊတိဂံုဘုရားသို႔ သြားေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္။
ရေသ့ႀကီး---
ေရႊတိဂံုရင္ျပင္ေတာ္၏ အေရွ႔ေျမာက္ေထာင့္ (တနဂၤေႏြေထာင့္) ရွိ ဌာပနာတိုက္အဝသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ရေသ့ႀကီးတပါးကိုေတြ႔၍ ခ်ဥ္းကပ္ေတာင္းပန္ျပီး ဌာပနာတိုက္ထဲသို႔ ဆင္းခဲ့ၾကပါသည္။
ေယာဂီေတြ႔---
ရေသ့ႀကီး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ဌာပနာတိုက္ထဲသို႔ ဆင္းသြားရာတြင္ လမ္းတေလွ်ာက္လံုး ေယာဂီဝတ္ႏွင့္ နီဝါေရာင္ဝတ္ပုဂၢိဳလ္ (၇)ဦးကို (၈)ေပ, (၉)ေပျခား တေယာက္က်စီ ေတြ႔ရပါသည္။
(၃၆)ခန္း---
ဌာပနာတိုက္ေအာက္ပိုင္းတြင္ ေလွကားထစ္မ်ား ထပ္မံေတြ႔ရပါသည္။ ပတ္ပတ္လည္၌ အခန္း (၃၆)ခန္းဖြဲ႔လ်က္ အုတ္မ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားပါသည္။ အလယ္တိုင္မရွိဘဲ ခံ႔ညားစြာ အခိုင္အမာတည္ေဆာက္ထားသည္။
ေရတြင္း---
အခန္း ၃၆-ခန္း၏ အလယ္ဗဟိုတြင္ (၁၀)ေပပတ္လည္ခန္႔ရွိ ေရတြင္းတတြင္း ရွိပါသည္။ ထိုေရတြင္းသည္ ပင္လယ္ေရအတက္အက်အလိုက္ ေရအနိမ့္အျမင့္ ျဖစ္ေပၚပါသည္။
ကရဝိက္ေလွ---
ထိုေရတြင္းထဲ၌ အလ်ား ၆-ေပခြဲခန္႔ရွိ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားျဖင့္ စီျခယ္ထားေသာ ကရဝိက္ေလွတစင္းကို ေတြ႔ရပါသည္။ ထိုေလွသည္ ဒီေရအတက္အက်အလိုက္ ေရတြင္းထဲ၌ အနိမ့္အျမင့္ လႈပ္ရွားေနပါသည္။ ထိုေလွသည္ ထိုေခတ္ကာလ၌ တန္ဖိုးအရပင္ ေလးသိန္းထက္မနည္း တန္မည္ဟု ခန္႔မွန္းရေၾကာင္း လူႀကီးသူမမ်ား ေျပာၾကားခဲ့သည္ကို ၾကားခဲ့ရပါသည္။ ထိုကရဝိက္ေရႊေလွေပၚတြင္ ဆံေတာ္မ်ားဟု ယူဆရေသာ ဌာပနာမ်ား ကိန္းဝပ္လ်က္ရွိသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ ပဝါလႊမ္းထား၍ ဆံေတာ္ဟု အတိအက်မေျပာႏိုင္ပါ။
လင္းထိန္---
ဌာပနာတိုက္၏ ထူးျခားခ်က္မွာ တခန္းလံုးလင္းေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ တခုေသာအလင္းေရာင္သည္ ခ်ိန္ခါမေရြး ေရႊေလွေပၚသို႔ ထိုးစိုက္က်ေရာက္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤမွ် ထုထည္ႀကီးမားေသာ ေစတီအေဆာက္အအံုႀကီးကိုပင္ ပင္မအလယ္တိုင္မပါ၊ သံရက္မ, မရွိဘဲ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခဲမ်ားျဖင့္သာ တည္ေဆာက္ျပီး ပင္လယ္ေရ ဝင္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ႏွင့္ အလင္းေရာင္ယူထားပံုမွာ ေရွးဗိသုကာမ်ား၏ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ အံ႔မခန္းလက္ရာျဖစ္ပါသည္။
သုေတသန---
ထိမွ် ခမ္းနားဆန္းၾကယ္ေသာ ဌာပနာတိုက္ကို မိမိကိုယ္ေတြ႔ ျမင္ခဲ့ရျခင္းေၾကာင့္ ေႏွာင္းလူမ်ား သုေတသနျပဳႏိုင္ေစရန္ မေသမီ ေဖာ္ထုတ္ေျပာၾကားလိုေသာဆႏၵ ေပၚခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဂါပကအဖြဲ႔ကို တင္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္ဟု ေျပာျပလိုက္သည္။
ဇာတိ---
မစၥတာဒီအက္စ္ အပရေမသည္ လြစၥလမ္း (ယခု ဆိပ္ကမ္းသာလမ္း)အမွတ္ ၂၅-တြင္ (၁၈၉၅)ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ မိဘမ်ားမွာ မစၥတာအက္စ္ အပရေမ ႏွင့္ မစၥက္ရိုစ္လူကပ္စ္ တို႔ျဖစ္သည္။
မိသားစု---
မက္သဒစ္ေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး (၁၉၁၃)ခုႏွစ္တြင္ ဘာလ္သာဇာကုမၸဏီသို႔ ဝင္ေရာက္ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး ေဒၚသိန္းေရႊ ဆိုသူႏွင့္အိမ္ေထာင္က်ျပီး သားသမီးငါးေယာက္ ထြန္းကားသည္။
ပန္းခ်ီဆြဲ---
ယခုအခါ သားသမီး ေျမးမ်ားႏွင့္အတူ နတ္စင္၊ ေဘာက္ေထာ္၊ (ဇ)ရပ္ကြက္၊ အမွတ္(၁၆၈)(ဃ)တြင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။ အားလပ္ခ်ိန္တြင္ ေရႊတိဂံုဌာပနာတိုက္ အေနအထားပံုကို ပန္းခ်ီေရးဆြဲလ်က္ရွိသည္ဟု သိရ၏။
က်ီးမႏိုးတင္ဝင္း (ေပါင္းတည္)
(ဂမၻီရ ၂၀၀၇-၁၂)
