from ( crazybag.ning.com )
ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ပထမဦးဆံုးေသာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို ျပဳစုခဲ့သူမွာ ဦးေ႐ႊၾကဴးလည္းမဟုတ္၊
ဦးထြန္းၿငိမ္းလည္းမဟုတ္၊ ေဒါက္တာဘဟန္လည္း မဟုတ္။ ၎တို႔မွာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို ျပဳစုခဲ့ၾက သည္မွာ မွန္ေသာ္ျငားလည္း ပထမဦးဆံုးေတာ့ မဟုတ္ပါေခ်။
ပထမဦးဆံုးေသာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္ ျပဳစုခဲ့သူကား ျမန္မာႏိုင္ငံသားစစ္စစ္ျဖစ္၏။
မဟာဆီမဟာေသြးပါသူ ျဖစ္၏။ ၎ကား မကၡရာမင္းသားျဖစ္ေလ၏။ မကၡရာမင္းသားမွာ အမရပူရ ပထမၿမိဳ႕တည္ ဗဒံုမင္းတရားႀကီးႏွင့္ မိဖုရား သီရိမဟာရတနာေဒဝီတို႔၏ သားေတာ္ ျဖစ္သည္။
အင္းဝဘုရင္ ဘႀကီးေတာ္၏ ဦးေလးေတာ္စပ္သည္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္၍ ၁၂၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အသက္ (၅၇)ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
မကၡရာမင္းသား အသက္ထင္ရွားရွိခဲ့စဥ္က ႏိုင္ငံႏွင့္လူမ်ဳိး၏ အက်ဳိးကို အစြမ္းကုန္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။
ေဆာင္႐ြက္သည္ဆိုရာ၌ ႏိုင္ငံေရးအရ မဟုတ္။ စာေပေရး၊ ပညာေရးအရ ေဆာင္႐ြက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုစဥ္ကျမန္မာတို႔သည္ အေနာက္တိုင္း ဝိဇၨာသိပၸံပညာရပ္မ်ားကို မတတ္ေျမာက္ၾကေသး။ ေခတ္မမီၾကေသး။
ကမာၻ ျပားသည္ဟူေသာ အယူအဆကိုပင္ ယူဆေနၾကဆဲျဖစ္သည္။
ထိုအခ်က္ကို မင္းသားႀကီးသည္ ေကာင္းစြာ သတိျပဳ ဆင္ျခင္မိသည္။ မင္းသားႀကီးသည္ အင္းဝေနျပည္ေတာ္ေရာက္ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ ထိုသူတို႔မွတဆင့္ ေခတ္မီ ဝိဇၨာသိပၸံပညာရပ္မ်ား၏ သေဘာကို သိရွိနားလည္ခဲ့သည္။
ထိုပညာရပ္မ်ားကို တတ္ေျမာက္ မွသာ ျမန္မာတို႔ ေခတ္မီမည္ကို သေဘာေပါက္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာမ်ား ေခတ္မီေရးကိုမင္းသားႀကီးသည္ အစြမ္းကုန္ အားထုတ္ခဲ့ ေလသည္။
မင္းသားႀကီးသည္ အင္းဝသို႔ ေရာက္ရွိေနသည့္ အဂၤလိပ္ကုန္သည္ႀကီး မစၥတာေရာ္ဂ်ာထံမွ အဂၤလိပ္ စာကို
သင္ယူသည္။
ထို႔ေနာက္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးထားေသာ အေနာက္တိုင္း ဝိဇၨာသိပၸံဆိုင္ရာ ပညာရပ္ မ်ားကို
ေလ့လာဆည္းပူးသည္။ အထူးသျဖင့္ ရီး၏ စြယ္စံုက်မ္း (Rees’ Encyclopaedia) ကို ေလ့လာ ဆည္းပူးသည္။
ျမန္မာအမ်ဳိးသားတို႔ ေလ့လာဆည္းပူးႏိုင္ရန္လည္း ထိုက်မ္းပါ သိပၸံပညာရပ္အခ်ဳိ႕ကို ျမန္မာ ဘာသာ
ျပန္ဆိုေလသည္။
အဂၤလိပ္စစ္ဗိုလ္မွဴးႀကီး ကာနယ္ဘားေနးသည္ အင္းဝသို႔ အေရးပိုင္ဝန္ႀကီးအျဖစ္ အမႈထမ္းဖို႔
ေရာက္လာစဥ္အတြင္း မကၡရာမင္းသားႀကီးအား ပညာရွင္တစ္ဦးအျဖစ္ သတ္မွတ္လ်က္ ေလးစား ၾကည္ညိဳစြာသြားေရာက္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ေပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ပထမဦးဆံုးေသာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို ျပဳစုခဲ့သူမွာ ဦးေ႐ႊၾကဴးလည္းမဟုတ္၊
ဦးထြန္းၿငိမ္းလည္းမဟုတ္၊ ေဒါက္တာဘဟန္လည္း မဟုတ္။ ၎တို႔မွာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို ျပဳစုခဲ့ၾက သည္မွာ မွန္ေသာ္ျငားလည္း ပထမဦးဆံုးေတာ့ မဟုတ္ပါေခ်။
ပထမဦးဆံုးေသာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္ ျပဳစုခဲ့သူကား ျမန္မာႏိုင္ငံသားစစ္စစ္ျဖစ္၏။
မဟာဆီမဟာေသြးပါသူ ျဖစ္၏။ ၎ကား မကၡရာမင္းသားျဖစ္ေလ၏။ မကၡရာမင္းသားမွာ အမရပူရ ပထမၿမိဳ႕တည္ ဗဒံုမင္းတရားႀကီးႏွင့္ မိဖုရား သီရိမဟာရတနာေဒဝီတို႔၏ သားေတာ္ ျဖစ္သည္။
အင္းဝဘုရင္ ဘႀကီးေတာ္၏ ဦးေလးေတာ္စပ္သည္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္၍ ၁၂၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အသက္ (၅၇)ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
မကၡရာမင္းသား အသက္ထင္ရွားရွိခဲ့စဥ္က ႏိုင္ငံႏွင့္လူမ်ဳိး၏ အက်ဳိးကို အစြမ္းကုန္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။
ေဆာင္႐ြက္သည္ဆိုရာ၌ ႏိုင္ငံေရးအရ မဟုတ္။ စာေပေရး၊ ပညာေရးအရ ေဆာင္႐ြက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုစဥ္ကျမန္မာတို႔သည္ အေနာက္တိုင္း ဝိဇၨာသိပၸံပညာရပ္မ်ားကို မတတ္ေျမာက္ၾကေသး။ ေခတ္မမီၾကေသး။
ကမာၻ ျပားသည္ဟူေသာ အယူအဆကိုပင္ ယူဆေနၾကဆဲျဖစ္သည္။
ထိုအခ်က္ကို မင္းသားႀကီးသည္ ေကာင္းစြာ သတိျပဳ ဆင္ျခင္မိသည္။ မင္းသားႀကီးသည္ အင္းဝေနျပည္ေတာ္ေရာက္ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ ထိုသူတို႔မွတဆင့္ ေခတ္မီ ဝိဇၨာသိပၸံပညာရပ္မ်ား၏ သေဘာကို သိရွိနားလည္ခဲ့သည္။
ထိုပညာရပ္မ်ားကို တတ္ေျမာက္ မွသာ ျမန္မာတို႔ ေခတ္မီမည္ကို သေဘာေပါက္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာမ်ား ေခတ္မီေရးကိုမင္းသားႀကီးသည္ အစြမ္းကုန္ အားထုတ္ခဲ့ ေလသည္။
မင္းသားႀကီးသည္ အင္းဝသို႔ ေရာက္ရွိေနသည့္ အဂၤလိပ္ကုန္သည္ႀကီး မစၥတာေရာ္ဂ်ာထံမွ အဂၤလိပ္ စာကို
သင္ယူသည္။
ထို႔ေနာက္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးထားေသာ အေနာက္တိုင္း ဝိဇၨာသိပၸံဆိုင္ရာ ပညာရပ္ မ်ားကို
ေလ့လာဆည္းပူးသည္။ အထူးသျဖင့္ ရီး၏ စြယ္စံုက်မ္း (Rees’ Encyclopaedia) ကို ေလ့လာ ဆည္းပူးသည္။
ျမန္မာအမ်ဳိးသားတို႔ ေလ့လာဆည္းပူးႏိုင္ရန္လည္း ထိုက်မ္းပါ သိပၸံပညာရပ္အခ်ဳိ႕ကို ျမန္မာ ဘာသာ
ျပန္ဆိုေလသည္။
အဂၤလိပ္စစ္ဗိုလ္မွဴးႀကီး ကာနယ္ဘားေနးသည္ အင္းဝသို႔ အေရးပိုင္ဝန္ႀကီးအျဖစ္ အမႈထမ္းဖို႔
ေရာက္လာစဥ္အတြင္း မကၡရာမင္းသားႀကီးအား ပညာရွင္တစ္ဦးအျဖစ္ သတ္မွတ္လ်က္ ေလးစား ၾကည္ညိဳစြာသြားေရာက္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ေပသည္။
